عده ی بسیار زیادی از سرمایه گذاران بیت کوین را به عنوان ارز دیجیتال معتبر و جهانی قبول دارند. بعد از سال 2009 که بیت کوین وارد بازار شد حجم بسیار زیادی از سرمایه ها را در سراسر جهان از آن خود کرد و هم اکنون نزدیک به 100 میلیارد دلار سرمایه را در توکن های خود جای داده است. بسیاری از تاجران بزرگ جهانی پرداخت های خود را با این ارز انجام می دهند. حتی در ایران هم استفاده از بیت کوین برای شرکت هایی که با پرداخت های بین المللی سر و کار دارند مرسوم شده.
این پرداخت های جهانی به مرور زمان باعث می شود که تعداد تراکنش های شبکه ی بیت کوین بالا برود. بنابراین نوعی رقابت در انجام تراکنش برای کاربران به وجود می آید.این رقابت باعث می شود برخی از کاربران برای این که تراکنش های سریع تری داشته باشند کارمزد تراکنش بیت کوین بیشتری را بپردازند. در این مقاله به کارمزد تراکنش بیت کوین و عوامل موثر بر آن می پردازیم.
قبل از اینکه به کارمزد تراکنش بیت کوین بپردازیم لازم است که به طور مختصر با تراکنش هایی که در بیت کوین انجام می شود و نحوه ی عمل آن ها آشنا شویم. چون فقط در این صورت است که می توان دلیل تفاوت در کارمزد تراکنش بیت کوین در شرایط مختلف را درک کرد.
در بیت کوین تراکنش ها باید در جایی ثبت شوند. همانند هر سیستم اقتصادی دیگری تراکنش ها باید در جایی ثبت و ضبط شوند که به آن دفتر کل توزیع شده می گوییم. انواع دفتر کل توزیع شده وجود دارد که در آن ثبت اطلاعات صورت می گیرد. ارزهای دیجیتال مختلف از دفتر کل های مختلفی استفاده می کنند که در این میان بیت کوین از بلاک چین استفاده می کند. بنابراین هر تراکنشی که در شبکه ی بیت کوین صورت بگیرد در بلاک چین آن ثبت می شود.
این ثبت را چه کسی انجام می دهد؟
ثبت تراکنش ها از طرف افرادی صورت می گیرد که برای شبکه کار انجام دهند و اعتبار خود را به شبکه اثبات کنند. این کار در بیت کوین به عنوان حل یک مسئله ی ریاضی پیچیده است. این مسئله به دستگاه های استخراج بیت کوین سپرده می شود و هر دستگاهی که بتواند زودتر به جواب مسئله برسد می تواند از طرف شبکه ی بیت کوین پاداشی را به خاطر رسیدن به جواب مسئله و ثبت اطلاعات تراکنش دریافت کند.
هر 4 سال یک بار طی فراید هالوینگ مقدار پاداشی که شبکه به ماینر ها می دهد کمتر می شود. در سال 2020 سومین فرایند هالوینگ هم انجام شد و در حال حاضر ماینر ها به ازای ثبت هر بلوک اطلاعاتی 6.25 واحد بیت کوین دریافت می کنند.
اما چرا کارمزد تراکنش بیت کوین گاهی در شرایط مختلف متفاوت است؟ این همان مسئله ای است که می خواهیم در مقاله به آن بپردازیم.
خب. همانطور که گفتم در شبکه ی بیت کوین ماینر ها برای سریع تر به دست آوردن جواب مسئله و ثبت اطلاعات رقابت می کنند. در واقع الگوریتم اجماع شبکه ی بیت کوین اثبات کار است. این الگوریتم از بهترین الگوریتم هایی است که در ارزهای دیجیتال وجود دارد اما به هر حال مشکلاتی دارد.
مشکل این الگوریتم این است که به مرور زمان و با افزایش اطلاعات تراکنشی موجود در شبکه سرعت ثبت اطلاعات کند تر و کند تر می شود. در بلاک چین بیت کوین به دلیل اینکه اطلاعات ثبت شده توسط ماینر ها روز به روز در حال افزایش است شاهد این هستیم که برای حفظ امنیت ارز دیجیتال مسائل سخت تری به ماینر ها داده می شود و حل این مسائل برای آن ها سخت می شود تا جایی که شاهد ایجاد صف های تراکنش هستیم که دیده شده ثبت یک تراکنش 30 دقیقه هم طول کشیده است.
دلیل اصلی تفاوت کارمزد تراکنش بیت کوین در شرایط مختلف همین است. ممکن است برای یک فرد عادی که در ماه یک تراکنش بیت کوین انجام می دهد 30 دقیقه هم زمان زیادی نباشد و با خیال راحت بتواند با پرداخت هزینه ی کم در کارمزد تراکنش بیت کوین کار خود را انجام دهد.
اما فرض کنید فردی که شغلش تجارت است و به طور مداوم تراکنش های بین المللی انجام می دهد باید با بیت کوین تراکنش های خود را انجام دهد. در صورتیکه بخواهد برای هر تراکنش 30 دقیقه وقت صرف کند از بسیاری از کار های معاملاتی خود باز می ماند. بنابراین سیستمی طراحی شده که این افراد می توانند با پرداخت هزینه ی تراکنش بیت کوین بیشتر تراکنش خود را سریع تر به انجام برساند.
ممکن است این ویژگی خوب به نظر برسد که افرادی که برای انجام تراکنش های خود عجله دارند کارمزد تراکنش بیت کوین بیشتری بپردازند. اما باید به این مسئله توجه داشت که افرادی که نمی خواهند هزینه های اضافی ای برای تراکنش پرداخت کنند به مرور زمان از انجام تراکنش با بیت کوین صرف نظر می کنند.
این در حالی است که بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر با استفاده از الگوریتم های اجماع دیگر سیستمی را به وحود آورده اند که می توانند چند هزار تراکنش را در ثانیه انجام دهند. با این سیستم دیگر صف تراکنشی تشکیل نمی شود و کاربران مانند کارمزد تراکنش بیت کوین نیازی نیست که هزینه ای اضافه بر سازمان را پرداخت کنند. به طور کلی کارمزد تراکنش بیت کوین به عواملی مانند زمان انجام تراکنش و سایز داده های تراکنشی که بر اثر ثبت به وجود می آید و کیف پول دیجیتال مورد استفاده ی شما بستگی دارد.
فرض کنید یک شرایط عجیب به صورت ناگهانی بر جهان حاکم شده و شوک بزرگی به همه ی بازار ها و بخش های مختلف اقتصادی وارد شده است. مانند آن چه که در اثر ظهور ویروس کرونا در جهان به وجود آمد. همه ی بازار های بورسی افت شدیدی را تجربه کردند. سرمایه داران بزرگی مانند بیل گیتس و جف بزوس هم در سرمایه های خود افت داشتند و به طور کلی ساختار اقتصاد جهانی از هم پاشیده شد.
در چنین شرایطی افرادی که در بورس و ارز دیجیتال سرمایه گذاری کرده اند می خواهند سرمایه های خود را خارج کنند تا ضرر نکنند. چون در چنین اپیدمی های جهانی معمولا بخش های اقتصادی از کار می افتند. بنابراین همه ی کاربران به شبکه ی بیت کوین هجوم می آورند و اقدام به ارسال سفارش برای فروش بیت کوین های خود می کنند. بار شبکه بسیار افزایش می یابد و به شکل غیر قابل کنترلی صف های انتظار تراکنش تشکیل می شود.
در شبکه ی بیت کوین هم اینطور نیست که بتوان تعداد تراکنش ها در ثانیه را افزایش داد. چرا که بلاک چین این شبکه تقریبا انعطاف ناپذیر است و حجم هر بلوک اطلاعاتی ای که در این شبکه ثبت می شود حداکثر 1MB است و از این مقدار تجاوز نمی کند.
حالا نوبت به کار صرافی ها و کارگزاری ها می رسد. مردم برای اینکه بیت کوین های خود را بفروشند از طریق کیف پول های دیجیتال خود و یا از طریق صرافی ها اقدام به ارسال سفارش می کنند. اما همانطور که گفتم تعداد زیادی تراکنش در صف انجام است و اگر کسی تراکنشش دیرتر انجام شود ممکن است در با افت قیمت در بازار مواجه شود و مقدار بسیار زیادی از سرمایه ی خود را از دست بدهد.
در چنین شرایط بحرانی ای کارگزاری ها و صرافی ها اقدام به ایجاد یک امتیاز ویژه برای کاربرانی می کنند که کارمزد تراکنش بیت کوین بیشتری بپردازند. عده ای این هزینه ی اضافی را می پردازند و یک پله نسبت به بقیه بالاتر می آیند. اما در این پله هم افراد زیادی هستند که می خواهند تراکنش کنند و نمی توان به همه ی آن ها پاسخگو بود. به همین دلیل یک کارمزد تراکنش بیت کوین جدید بیشتر از قبل تعیین می شود. این چرخه تا جایی ادامه دارد که تمامی کاربران در یک پله ی متفاوت از لیست تراکنش ها جای بگیرند و به ترتیب هزینه ای که پرداخت کرده اند تراکنش هایشان انجام می شود.
بنابراین می توانید به صورت واضح متوجه شوید که چرا بلافاصله بعد از شیوع ویروس کرونا کارمزد تراکنش بیت کوین به شدت افزایش یافت و تعداد زیادی از مردم در صف های تراکنشی ماندند. پیش بینی همه ی کاربران هم برای فروش بیت کوین درست بود. چون کاهش قیمت بیت کوین را در سال 2020 و بعد از ظهور کرونا به وضوح دیدیم.
در قسمت بالا اشاره کردیم که هر بلوک اطلاعاتی که در بیت کوین ثبت می شود فقط می تواند 1MB داده را در خود ذخیره کند و به هیچ عنوان از این مقدار بیشتر نمی شود. حالا سایز تراکنش های مختلف را بررسی می کنیم.
اگر تراکنشی واحد های کمی از بیت کوین را در بر بگیرد حجم کمتری دارد. بنابراین می توان گفت این تراکنش ها در صف های انتظار نمی مانند و معمولا به سرعت انجام می شوند. چون مدت زمان انجام یک تراکنش با حجم بیت کوینی که در آن جابجا می شود رابطه ی مستقیم دارد. با پرداخت کارمزد تراکنش بیت کوین کمی می توانید معاملات کوچک را انجام دهید.
در مقابل معامله های کوچک معامله هایی قرار دارند که توسط سرمایه داران بزرگ انجام می شوندو ممکن است تمام یک بلوک اطلاعاتی را در بر بگیرند. این باعث می شود ثبت اطلاعات مربوط به این تراکنش بزرگ سخت باشد و کارگزاری ها و صرافی ها دیرتر به آنها بپردازند. با توجه به این که پای سرمایه ی بیشتری در میان است، سرمایه دار سعی می کند با پرداخت کارمزد تراکنش بیت کوین بیشتر به کارگزاری ها تراکنش خود را در اولویت قرار دهد. چون اگر تاخیری در این کار باشد ممکن است چند هزار دلار ضرر کند.
حالا که به طور کامل با روند تعیین کارمزد تراکنش بیت کوین آشنا شدیم می خواهیم ببینیم اگر قصد انجام تراکنشی را داشتیم چگونه می توانیم کارمزد تراکنش را محاسبه کنیم.
حقیقت این است که هیچ روشی وجود ندارد که بتواند کارمزد تراکنش شما را به صورت دقیق مشخص کند. تنها راهی که وجود دارد این است که سفارش خود را در Blockchain.com قرار دهید. با این کار کیف پول شما هزینه ی مناسب را به شما نشان خواهد داد.
دلیل این که نمی توانم به شما یک مبلغ را به عنوان کارمزد تراکنش بیت کوین بگویم این است که حجم معاملاتی که در شبکه انجام می شود در روزهای مختلف و حتی ساعت های مختلف از روز تغییر می کند و نمی توان حجم این معاملات را با بیان یک فرمول ساده محاسبه کرد و گفت کارمزد تراکنش ما فلان مقدار است.
اما چیزی که واضح است این است که می توانید در کیف پول یا صرافی ای که در حال انجام تراکنش هستید تراکنش ساده را انتخاب کنید یا اینکه تراکنش اولویت دار را انتخاب کنبد. مسلم است که کارمزد تراکنش بیت کوین در این دو نوع سفارش متفاوت است.
توجه داشته باشید تراکنش هایی که با هزینه های کم انجام می شوند ممکن است در مدت زمان بسیار زیادی انجام شوند و اگر سرمایه ی زیادی داشته باشید قطعا متحمل ضرر هایی خواهید بود.