ارز دیجیتال به سرعت در جهان گسترش یافت و در تمامی کشور ها به عنوان یک راه پرداختی امن و سریع در دسترس قرار گرفت. ایران هم از این قاعده مستثنی نبود و به واقع ارز دیجیتال در ایران هم توانسته گسترش زیادی پیدا کند استفاده های زیادی از آن چه در زمینه های پرداخت های برون مرزی و چه در زمینه ی سرمایه گذاری شده است. هم اکنون بورسی و ارز دیجیتال در ایران را می توان به شکل دو بازار بسیار مهم بین سرمایه گذاران مشاهده کرد که روز به روز گسترش می یابد. در این مقاله قصد داریم ارز دیجیتال در ایران و وضعیت قانونی آن را بررسی کنیم.
اول باید به ویژگی های ارز دیجیتال بپردازیم و بعد به ارز های دیجیتال پر کاربرد مانند بیت کوین در ایران اشاره می کنیم.
همانطور که می دانید ارز های دیجیتال توانستند یک نوع سیستم مستقل اقتصادی را ایجاد کنند که کسی نمی تواند به آن کنترل داشته باشد. منظور از سیستم مستقل اقتصادی و غیرمتمرکز بودن این است که برای استفاده از این ارزها نیازی نیست که دارای مقام خاصی و یا حتی سن خاصی باشید. همچنین بدون این که فرد، نهاد یا سازمانی بر دارایی های شما کنترل داشته باشد می توانید به راحتی تراکنش کنید و معاملات خود را مدیریت کنید.
علاوه بر این ویژگی ها تعیین سیاست های کلی یک ارز دیجیتال و مثلا اینکه در یک برنامه ی خاص استخراج شود و یا اینکه از چه الگوریتم اجماعی استفاده کند همگی توسط کاربران خود آن شبکه انجام می شود و هیچ فردی از خارج ماجرا نمی تواند در مورد این سیاست ها تصمیم گیری کند.
ارز دیجیتال در ایران به دو جهت توسط کاربران مورد استفاده قرار می گیرد:
1-سرمایه گذاری: سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال در همه ی کشور های دنیا وجود دارد و می توان به عنوان یک بازار سمرایه ی بزرگ به ارزهای دیجیتال نگاه کرد. ارز دیجیتال در ایران هم می تواند به عنوان یک مورد بسیار عالی چه برای سرمایه گذاران بزرگ و چه برای افرادی که در زمینه ی سرمایه گذاری مبتدی هستند شناخته شود.
در کشورهایی مانند ایران که مدام صحبت از تحریم هاست و هر روز به دلیل سیاست های غلط و یا تحریم های خارجی ارزش پول ملی کمتر می شود نیاز است که یک منبع سرمایه گذاری خارجی و مستقل وجود داشته باشد. این نوع استفاده ی ارز دیجیتال در ایران و همه ی کشور های جهان سوم می تواند به عنوان بهترین نوع سرمایه گذاری و یا حداقل به عنوان یک سرمایه گذاری مطمئن که می تواند ارزش دارایی شما را حفظ کند به شمار آید.
افراد زیادی با خریدن ارزهای فیات اقدام به سرمایه گذاری های اینچنینی می کنند. گرچه خریدن دلار و یورو هم خالی از لطف نیست و می تواند دارایی های شما را با ارزش ارز های خارجی حفظ کند اما ارز دیجیتال هم می تواند همین کار را برای شما انجام دهد و حتی کمی بیشتر! چرا کمی بیشتر؟
چون این ارزها تحت کنترل دولت خاصی نیستند. حتی ارزهایی مانند دلار و یورو هم ارزش های نوسانی ای دارند. این ارزش ها به دلیل تصمیماتی است که دولت در مورد آن ها می گیرد. سال هاست که دولت ها بدون این که پشتوانه ای داشته باشند اسکناس های مربوط به ارز ملی خود را چاپ می کنند و این ارزها بین جهان توزیع می شود. چنین نوع توزیع بدون پشتوانه ای می تواند آسیب های جبران ناپذیری بر بدنه ی اقتصادی کشور وارد کند.
برای اینکه بهتر این موضوع را درک کنید مثال آن را در کشور خودمان بررسی می کنم. در ایران دولت سال هاست که با کمبود بودجه مواجه شده است. این موضوع باعث می شود که نتواند به درستی و با پشتوانه ی کامل درآمدی داشته باشد که حقوق کارکنان بخش های مختلف دولتی را پرداخت کند. به مرور زمان این حقوق ها تبدیل به بدهی می شود. تنها راه پرداخت این بدهی ها چاپ اسکناس است. چون این چاپ اسکناس بدون پشتوانه انجام می شود می توان گفت که تورم ایجاد می شود و به مرور زمان ارزش جهانی پول ملی به شدت افت می کند.
2-تراکنش های بین المللی: ارز دیجیتال در ایران فقط برای سمرایه گذاری نیست. اصلا ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری ساخته نشده است و در اصل برای این ساخته شد که مردم بتوانند تراکنش های خود را به صورت آزاد و بین المللی انجام دهند. اما به دلیل این که بازار های مختلف همیشه سرمایه گذارانی دارد که به دنبال کسب سود هستند به مرور زمان از استفاده ی اصلی ارزهای دیجیتال فاصله گرفتیم.
به هر صورت ارز دیجیتال در ایران برای تجارت های خارجی هم استفاده می شود. فرض کنید شرکتی که کارمند هایش در کشور های خارجی هستند بخواهد حقوق این کارکنان را پرداخت کند. برای پرداخت به روش های سنتی مجبور است وقت و هزینه ی زیادی را برای هر ارسال صرف کند. اما با استفاده از ارز های دیجیتال می تواند به راحتی کار خود را انجام دهد.
همچنین بسیاری از فرزندان ایرانی در خارج از کشور زندگی می کنند. تا کنون افراد زیادی چه برای تحصیل و چه به دلایل دیگر از کشور خارج شده اند و از ایران پول دریافت می کنند. اگر فردی بخواهد برای فرزند خود در کشوری دیگر پول بفرستد باید هر بار به صرافی مراجعه کند و با هزینه های زیادی که می پردازد بالاخره پول را انتقال دهد.
ارز دیجیتال در ایران برای خرید های اینترنتی از فروشگاه های جهانی هم استفاده می شود. برای مثال خرید با بیت کوین یکی از رایج ترین شیوه هایی است که کاربران در ایران می توانند از بازار های بزرگی مانند آمازون خرید کنند و یا شرکت بزرگی مانند مایکروسافت که احتمالا همه آن را می شناسند شرکتی است که برای مشتریان خود که خواهان دریافت خدمات و سرویس های جدید هستند امکان پرداخت مبالغ از طریق بیت کوین را فراهم کرده است که باعث شده کار کاربران راحت تر شود.
همانطور که گفته شد ارز دیجیتال در ایران چون کاملا در ارتباط با ارزهای خارجی مانند دلار است می تواند سرمایه ی شما را حفظ کند و تا حد زیادی آن را رشد دهد. علاوه بر اینکه این ارز بدون دخالت سیستمیک دولت در بازار وجود دارد و می توان از آن استفاده مرد.
مزیت دیگر استفاده از ارز دیجیتال در ایران این است که برای کاربران ایرانی آزاد است. قبلا افراد زیادی از شرکت هایی مانند پی پال و مستر کارت استفاده می کردند تا بتوانند مبالغ مورد نظر خود را به کشور های دیگر منتقل کنند. اما امروزه این شرکت ها هم به روی ایرانیان بسته شدند و کاربران نمی توانند با آی پی ایران تراکنش های خود را انجام دهند. پس استفاده از ارز دیجیتالی مانند بیت کوین که ربطی به تحریم ها ندارد می تواند بهترین گزینه برای ایرانیان یا مردم کشور هایی که مانند ایران در تحریم هستند باشد.
خود پلتفرم بیت کوین ملیت گرا نیست. یعنی همانطور که گفتم برای مردم با موقعیت های جغرافی مختلف تبعیض قائل نمی شود. اما کارگزاری هایی که در زمینه ی ارز دیجیتال فعالیت می کنند از کاربران ایرانی به نوعی سوءاستفاده هایی کردند.
صرافی هایی که مدام تبلیغات آن ها را از شبکه های جهانی میبینید و می شنوید مانند صرافی های باینانس از جمله همین شرکت هاست ک به محض اینکه متوجه شود شما با آی پی ایران وارد صرافی شده اید حساب شما را مسدود می کند. افراد زیادی در ایران قربانی این موضوع شدند. بسیاری از کاربران با اعتماد کامل پول خود را برای این صرافی ارسال کردند و بعد از مدتی متوجه شدند که صرافی دیگر پول آن ها را به هیچ وجه پرداخت نمی کند.
علاوه بر این همانطور که اگر قیمت یک ارز دیجیتال که شما خریداری کرده اید افزایش یابد چند برابر سود می کنید ( چون قیمت ارز دیجیتال شما به دلار است) اگر هم قیمت آن ارز دیجیتال کاهش پیدا کند چند برابر ضرر خواهید کرد. این نشان می دهد در ایران سرمایه گذاری در ارز دیجیتال نیاز به ریسک پذیری بالایی دارد.
گفتیم صرافی ها و کارگزاری های خارجی اگر متوجه شوند که آی پی ایران وارد حساب شده است به سرعت آن را بلوکه می کنند و دیگر به پول های خود دسترسی پیدا نخواهید کرد. اما اگر کسی قصد داشته باشدارز دیجیتال در ایران را امتحان کند چه باید کرد؟
برای این کار باید به یک صرافی معتبر آنلاین مراجعه کنید. یکی از صرافی های معتبر آنلاین داخلی که مدت زیادی است در این زمینه فعالیت می کند صرافی شاه کوین است. با ثبت نام در این صرافی و ارسال مدارک شناسایی خود در قالب عکس می توانید بعد از واریز وجه ، معادل همان مبلغی که واریز کرده اید ارز دیجیتال را در کیف پول دیجیتال خود دریافت کنید.
برای اینکه وضعیت قانونی استفاده از ارز دیجیتال و تجهیزات آن را بررسی کنیم باید ارز دیجیتال را به دو بخش سرمایه گذاری و استخراج تقسیم کنیم.
در بخش سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال را نمی توان در ایران غیر قانونی دانست. چون تنها چیزی غیر قانونی شناخته می شود که در احکام قضایی به غیر قانونی بودن آن اشاره شده باشد. در صورتی که هیچ اشاره ای به ارز های دیجیتال غیر قانونی در قانون اساسی جمهوری اسلامی نشده است.
بنابراین سرمایه گذاری و استفاده از ارزهای دیجیتال در ایران مانع قانونی ندارد و همانطور که گفتم همه می توانند این کار را انجام دهند. حتی صرافی ها و کارگزاری ها در رابطه با ارز دیجیتال اجازه ی فعالیت دارند. جالب تر اینجاست که بدانید قانون ارز دیجیتال را به حال خود رها نکرده و به نوعی از ارز دیجیتال حمایت می کند.
اگر کاربری ادعا داشته باشد ه ارز دیجیتال مورد استفاده ی او توسط هکری هک شده است و یا چنین اتفاقات سایبری ای برای ارزهای او افتاده است قانون این مسئله را پیگیری می کند. هر گونه کلاهبرداری از طریق اشخاص، صرافی ها و یا کارگزاری ها توسط دستگاه قضایی مورد پیگیری قرار می گیرد.
در رابطه به استخراج آن می توان گفت تنها در صورتی قانونی است که مجوز های لازم را دریافت کرده باشید. البته در استخراج های خانگی چون در حجم بسییار کم است نیازی نیست که مجوز داشته باشید اما برای استخراج های بزرگی که مثلا در بیت کوین انجام می شود اگر مجوز نداشته باشید همه ی دستگاه های شما ضبط خواهند شد و ملزم به پرداخت جریمه هستید.